Ommetje Berghem
Deze wandelroute van 11,7 km voert je door het dorp Berghem en langs de twee gezichten van de omgeving: de open polder en de bossen van Herperduin.
De route loopt geheel via de bekende wandelknooppunten. In Herperduin zijn vrijwel alle wegen onverhard.
Let op: in het bos is het niet altijd even duidelijk of dat ene zandpad nu meetelt als zijweg of niet. Een routebeschrijving gebaseerd op ‘tweede weg rechts, derde weg links’ is daardoor niet altijd eenduidig – volg daarom in twijfelgevallen de knooppuntbewegwijzering.
Dit ga je zien
Startpunt
Hoessenboslaan
5351 PD Berghem
Navigeer naar startpunt
Beschrijving
Start beschrijving: Het parkeerterrein bij Herperduin eindigt in een scherpe hoek van wegen bij een houten hek. Loop vanaf dit punt met de bosrand aan je rechterhand en natuurspeeltuin ‘het Klauterwoud’ aan je linkerhand, in de richting van de huizen. Op de driesprong (knooppunt 52) ga je linksaf, tussen de huizen door (Koepelweg).
Je kruist de Hoessenboslaan; blijf de Koepelweg volgen. Even voorbij knooppunt 53 stopt de verharding; blijf de weg volgen tot je bij knooppunt 46 weer op een asfaltweg uitkomt; sla hier rechtsaf, Zevenbergseweg. Blijf (het fietspad langs) de Zevenbergseweg volgen; je kruist de spoorweg. Ga ook bij de rotonde rechtdoor, Julianastraat.
Aan je rechterhand zie je de St. Willibrorduskerk, gewijd aan de Engelse missionaris (658-739) die predikte in de lage landen. De oorspronkelijke kerk uit 1524 brandde in 1895 door blikseminslag af; de zware gothische toren uit 1531 bleef daarbij behouden. De kerk werd vervolgens aan de andere kant van de toren opgebouwd; zodoende heeft deze kerk de toren aan de oostzijde en niet, zoals veel gebruikelijker, aan de westkant. Bij de herbouw werd de toren met een geleding verhoogd: de ‘verdieping’ met het uurwerk erin is dus nieuw, evenals de ingesnoerde spits.
Bij knooppunt 10 maakt de weg een bocht naar rechts, Burgemeester van Erpstraat. Rechts in de bocht zie je het voormalig raadhuis van Berghem. Het werd in 1930 gebouwd in een mengsel van neogothiek en Berlagestijl. Nadat Berghem in 1995 bij Oss werd gevoegd deed het gebouw dienst als hulpsecretarie.
Sla direct na de bocht, bij knooppunt 11, linksaf, Broekstraat. Aan de linkerkant een schutkooi (1947). Deze diende om loslopend vee tijdelijk op te vangen; de eigenaar kon het dier tegen een vergoeding ophalen.
Neem (net voorbij knooppunt 88) de eerste straat rechts, Valendonkstraat. Blijf deze weg (vanaf knooppunt 89 de Hemelrijkstraat) volgen tot de T-kruising; sla hier (knooppunt 26) rechtsaf, Runselstraat. Deze brengt je met enige bochten terug op de hoofdweg; sla hier, bij knooppunt 27, linksaf, Burgemeester van Erpstraat. Bij het eerste kruispunt (knooppunt 28) zie je aan de overzijde schuin rechts voor je de romp van de molen Anna. Deze molen uit 1875 werd in 1970 door brand verwoest. Er zijn plannen voor restauratie, maar helaas is het daar nog niet van gekomen.
Neem voorbij genoemde kruising de eerstvolgende straat links, Stationsstraat. Bij de opening van de spoorlijn Den Bosch-Nijmegen kreeg ook Berghem een station (1881). In 1906 kwam er een laad- en losplaats voor goederen en vee bij. Het station werd in 1938 gesloten voor personenvervoer; de laad- en losplaats bleef tot 1965 in bedrijf.
Sla op de T-kruising (knooppunt 29) linksaf, Deursenseweg. Sla op de kruising (knooppunt 60) rechtsaf, Waatselaarstraat. Bij de bocht passeer je aan de rechterkant de Waatselaar. Deze plas is in de jaren zeventig gegraven voor zand- en grindwinning; nu is hij in gebruik als visvijver. Rondom de plas is een aardig stukje natuur ontstaan, dat uitnodigt om een rondje om het water te maken en dat ook gelegenheid biedt om even uit te blazen.
Even voorbij de Waatselaar, langs het spoor, is een gebied ingericht voor weidevogels. Aan het begin van het jaar wordt de waterstand op deze terreinen flink verhoogd, zodat het tot voorbij het broedseizoen vochtig blijft. Hierdoor vinden vogels als kievit, grutto, scholekster en kluut hier gunstige omstandigheden om hun jongen groot te brengen. Hoeveel en welke vogels je daadwerkelijk te zien krijgt hangt uiteraard af van het weer, de tijd van het jaar enzovoorts.
Neem voorbij de Waatselaar de weg rechtsaf, Bruulweg, en steek het spoor over. Ga aan het eind rechtsaf, Koolwijksestraat. Loop deze uit tot de drukke verkeersweg en steek hier rechtdoor over.
Aan je rechterhand zie je de St. Annakapel, reeds vermeld in 1520. In een nis aan de buitenzijde, achter gaas, het beeld van St. Anna te drieën (dwz. St. Anna, haar dochter Maria, en kleinkind Jezus). De witte langhuisboerderij ertegenover (nr. 10) is eveneens een rijksmonument.
Houd op de splitsing rechts aan, Hoefstraat. Even verderop maakt de weg weer een knik naar rechts; je loopt hier (knooppunt 89) echter rechtdoor, het bos in. Neem vervolgens het eerste pad rechts, bij knooppunt 88. Je houdt het hek dat de grens vormt van het begrazingsgebied aan je linkerhand.
Aan het eind van dit pad aan de rechterkant, op een heuvel van 17,4 meter hoog, staat de voormalige brandtoren van 22 meter; de hoogste houten toren uit één stuk van Nederland. Deze is in nu gebruik als vogelwachttoren en niet toegankelijk.
Voorbij de toren ga je (bij knooppunt 05) rechtsaf; het pad buigt direct weer naar links. Je komt bij de bosrand, bij knooppunt 83; sla hier linksaf. Even verderop, voor het grote hek bij knooppunt 84, neem je het pad schuin naar rechts. Aan het eind van dit pad ben je terug op het uitgangspunt.
Aan je rechterhand Openluchttheater Hoessenbosch, dat hier in 1950 de poorten opende. Inmiddels is er ruimte voor 500 toeschouwers. Jarenlang bestond het repertoire voornamelijk uit toneelstukken, maar inmiddels staan ook cabaret, film en muziek op het programma.
Horeca onderweg: In het centrum van Berghem, even van de route af nabij knooppunt 11, is een café. Verder is er onderweg geen horeca; neem dus eventueel zelf iets te eten of te drinken mee.