Fietsroute Maasmarathon Den Bosch - Lith - Maasbommel - Ravenstein

Beschrijving

Start beschrijving: NS-station ‘s-Hertogenbosch.  

Aan de stadszijde van het station van Den Bosch ligt een groot plein met een ringvormige taxistandplaats. Hiervoor langs loopt een drukke weg. Steek deze over naar de Stationsweg (met plantsoen met dubbele rij bomen). Je passeert de Drakenfontein, een zuil met een vergulde draak erbovenop. Deze is in 1903 geplaatst met een legaat van Commissaris van de Koningin Jonkheer Bosch van Drakensteyn, ter herinnering aan diens jong overleden dochters. De draak is mogelijk een toespeling op de achternaam van de legator.

Sla vóór de brug linksaf, Havensingel (knooppunt 53). Sla aan het eind schuin rechtsaf (rood fietspad) en rijd rechtdoor de brug over, Brugplein/Orthenseweg. Blijf het fietspad rechtdoor volgen; je passeert een drukke kruising met verkeerslichten (knooppunt 51) en een eveneens drukke T-kruising, ook met verkeerslichten. Het fietspad komt met een bochtje uit op de weg, sla linksaf, en rijd onder het viaduct (spoorweg en verkeersweg) door. Even verderop rijd je onder nóg een viaduct door; je passeert knooppunt 50 en slaat direct daarop rechtsaf, Fort Orthenlaan. Houd op de splitsing rechts aan; aan je linkerhand Fort Orthen.

De Orthense Schans werd aangelegd gedurende de Tachtigjarige Oorlog, een jaar na het beleg van Den Bosch (1629). Het aarden werk met natte gracht beheerste de Hervensedijk die aan de noordkant van De Vlierd naar Rosmalen liep (en loopt). In de twee eeuwen daarna wisselden verval en herstel elkaar af. In 1852 werd het fort volgens de toen modernste inzichten geheel herbouwd, met o.a. een bomvrije stenen toren met een diameter van 26 m, en het werd voorzien van een zogeheten droge gracht. Dit is het fort zoals het nu nog te zien is. Het fort is nooit bij echte gevechten betrokken geweest, en verloor in 1886 zijn militaire functie.

Het fietspad kronkelt om het fort heen; rijd bij de volgende splitsing rechtdoor, Herven. Het fietspad leidt door een groenstrook tussen twee woonwijken. Je kruist twee fietsbruggen (waaronder knooppunt 90); het pad maakt een bocht naar links. Even verderop (links, tegenover huisnr. 55) een met water omgeven stukje bos; nauwelijks herkenbaar ligt hier het restant van een bij de positie van Fort Orthen behorend verdedigingswerkje.

Blijf de Herven volgen over nóg een fietsbrug (Heinis). Deze komt uit op een verkeersweg; sla hier linksaf, langs de rotonde (Reitscheweg), en steek over bij de verkeerslichten. Sla aan de overzijde rechtsaf; je rijdt over het viaduct over de vierbaans snelweg (A2). Aan de overkant loopt aan de linkerzijde parallel een tweede fietspad; ter hoogte van de T-kruising met verkeerslichten aan je rechterhand is er een verbinding met dit fietspad. Ga hier (knooppunt 91) links en direct rechts; je rijdt de helling af naar het kanaal. Steek beneden gekomen over en sla voor het water linksaf, Mariannepad, langs het Máximakanaal (waarover verderop meer).

Je passeert aan de linkerhand een plas; even daarvoorbij gaat een weg schuin linksaf. Volg deze weg tot je uitkomt in de bocht van een weg; volg vanaf hier het fietspad aan de linkerkant van de Empelseweg. Volg voorbij de rotonde nog de ventweg; vervolgens rechtdoor, Proosdijweg. Op de T-kruising rechtsaf, Burgemeesters Godschalxstraat.

Op de hoek zie je de H. Landelinuskerk; deze is in 1949 in gebruik genomen ter vervanging van de aan het eind van de Tweede Wereldoorlog verwoeste kerk. Het is een driebeukige kerk van het z.g. christocentrisch model: weliswaar is de kerk driebeukig, maar de zijbeuken zijn smal en bevatten geen zitplaatsen, doch dienen slechts als loopruimte. Op die manier zitten de gelovigen in de (extra brede) middenbeuk geconcentreerd.

Neem de eerste weg links, de enigszins rond lopende Deken Pompenstraat. Eerste weg rechts, Doornkampsteeg. Je passeert twee bruggetjes en rijdt daarna recht op de dijk af. Sla bovenaan (knooppunt 96) rechtsaf, Empelsedijk. Even verderop passeer je het sluiscomplex. Sluis Empel verbindt het Máximakanaal met de Maas. Het Máximakanaal, geopend in 2014, werd aangelegd om het verkeer door de Zuid-Willemsvaart (aangelegd 1823-26 onder koning Willem I) om ‘s-Hertogenbosch heen te kunnen leiden. De sluis, met een kolklengte van 115 meter, heeft extra hoge deuren zodat deze gelijk komen te liggen met de hoogte van de Maasdijk.

Blijf de dijk volgen. Even voorbij het dorp Gewande rijd je vlak langs de Maas. Op deze plaats komen maar liefst vier waterlopen bij elkaar die moeten zorgen voor de waterafvoer uit de achtergelegen polders. Hiertoe werden eerst molens gebruikt; in 1864 kwam er een stoomgemaal. Nu nog te zien zijn het Hertogsgemaal (1941, elektrisch) en het Gemaal Caners (1934, diesel). In 1979 werden zij buiten gebruik gesteld en vervangen door het gemaal Gewande (even verderop). Bij de twee museumgemalen ligt ook het uitzichtplatform Dijkpier aan (bij hoog water in) de Maas, waarvanaf je een prachtig uitzicht hebt over de rivier.

Vervolg de dijk voorbij gemaal Gewande en neem de tweede weg rechts (bij de wegwijzer), Zandenweg. Na de bocht kom je uit op een drukke weg; sla vlak hiervoor linksaf over de ventweg. Steek bij de kruising over, Wildseweg. Bij het kruispunt even verderop ligt knooppunt 10; sla hier linksaf en neem de Paalderweg (met de dijk dus aan je linkerhand). De Paalderweg komt (bij knooppunt 02) met een bocht uit op de Burgemeester Smitsweg; ga hier linksaf en neem vervolgens fietspad aan de rechterkant, langs de dijk. Dit fietspad komt uit bij een rotonde; steek hier over naar links (knooppunt 01) en volg bovenaan de dijk (Marensedijk) naar rechts.

Blijf de dijk volgen tot Lith, het ‘dorp aan de rivier’. Even voorbij het punt vanaf waar de dijk ook aan de linkerkant bebouwd is, bij huisnrs. 32/34, leidt een smal paadje linksaf naar de Veerweg (je bereikt dus net niet knooppunt 33). Met het veer steek je de Maas over naar de Gelderse oever. Vanaf het veer rijd je naar de dijk; sla bovenaan (knooppunt 20) rechtsaf, Doorbraakdijk. Blijf deze volgen voorbij het dorp Alphen.

Onderweg passeer je de standerdkorenmolen Tot Voordeel en Genoegen uit 1798. In 1963 is de molen 25 meter verplaatst; vele onderdelen zijn nu van de tropische houtsoort bilinga (Nauclea Diderrichii), en niet meer van het traditionele iepenhout. Even verderop, aan het begin van Alphen, het rijksmonumentale dijkmagazijn, waarin schoppen, kruiwagens en zandzakken in voorraad werden gehouden.

Houd even voorbij de jachthaven en knooppunt 26 rechts aan, Nieuwe Schans. Aan je linkerhand zie je het voormalig Leeuwens Stoomgemaal (thans brasserie) en de ruïne van het voormalig stoomgemaal Rijkse Sluis, beide met een capaciteit van circa 200 m3/min., die dienst hebben gedaan van 1914 tot 1954. 

Voorbij beide gemalen knooppunt 25. Blijf ook vanaf hier de dijk volgen, Berghuizen. Je bereikt het dorp Maasbommel. Links zie je de Sint-Lambertuskerk, een bakstenen neogotische basiliek, ingewijd in 1869. Deze heeft een N-Z oriëntatie en niet O-W, zoals meer gebruikelijk. Even verderop rechts de voormalige Hervormde Kerk, een z.g. Waterstaatskerk.In de 17e en 18e eeuw mochten Katholieken geen kerkgebouwen hebben; in de Franse tijd werd dit verbod opgeheven, en vele katholieke kerken moesten worden teruggegeven (hetgeen overigens niet altijd werd uitgevoerd). Uiteindelijk bleef dus meestal één kerkgenootschap zonder gebouw zitten; tussen 1824 en 1875 werd hierin met overheidssteun voorzien. Deze kerken werden gebouwd door ingenieurs van Rijkswaterstaat (maar niet, zoals wel eens wordt gedacht, naar een ‘eenheidsworstontwerp’).

Bij de ingang van de jachthaven maakt de weg een bocht naar links; hier (knooppunt 28) sla je rechtsaf, Veerweg; je steekt weer over naar Brabant. Aan de overzijde sla je linksaf langs de rivier naar de dijk, Maasbommelse Veerweg. Bovenaan (knooppunt 34) linksaf, blijf de dijk volgen. Waar de dijk weer een bocht naar links maakt (knooppunt 35) rijd je rechtdoor, het stadje Megen in (Verlengde Torenstraat). Blijf deze rechtdoor volgen.

Het stadje Megen was van de 12e eeuw tot 1795 de ‘hoofdstad’ van een soeverein graafschap(je). Op het pleintje aan je rechterhand zie je, tegenover het voormalig stadhuis, het beeld van Graaf Karel van Brimeu (graaf van Megen 1547-1572). Daar waar je het stadje verlaat, aan de linkerkant, de Gevangenpoort, het enige overblijfsel van de 14e-eeuwse stadsmuren.

Je komt weer uit op de dijk; volg deze rechtsaf; na enige kronkels kruis je een drukke verkeersweg. Blijf vanaf hier de Harensedijk volgen voorbij knooppunten 43, 01 en 41.

Aan je rechterhand passeer je een drietal kleine dorpjes: Dieden (met de voormalige NH kerk (tufsteen, schip 13e eeuw, toren 15e eeuw) en de stellingmolen Stella Polaris uit 1865), Demen (met de Neogothische St-Willibrorduskerk uit 1857-58; aan de dijkzijde de privé-begraafplaats van de burgemeestersfamilie Van den Bergh, aan de andere zijde de algemene begraafplaats met H. Hartbeeld) en Neerlangel (St. Jan-de-Doperkerk uit 1869, met een tufstenen toren uit de 11e eeuw).

Je kruist het spoor en bereikt het stadje Ravenstein. Sla even voorbij het bolwerk aan je linkerhand (gereconstrueerd 16e-eeuws verdedigingswerk, mèt kanon) bij knooppunt 18 rechtsaf, Van Coothweg. Aan je linkerhand ligt een parkje omgeven door water; hier stond tot 1818 het kasteel van Ravenstein. Het werd in 1360 gebouwd door Walraven van Valkenburg. Hieromheen ontstond het stadje Ravenstein, dat daarna achtereenvolgens in handen was van Kleef, van Brandenburg en van het huis Pfalz-Neuburg. Evenals Megen vormde het een onafhankelijk staatje, tot het in 1794 door de Fransen werd bezet.

Als je direct voorbij het kasteel linksaf slaat (Kasteelseplaats), onder de poort door, bereik je de levendige Marktstraat met vele monumentale huizen en de St. Luciakerk uit 1735. De volgende zijweg links (Molensingel) leidt direct naar de stenen stellingmolen De Nijverheid uit 1857.

Rijd de Van Coothweg uit (in de richting van knooppunt 42). Je passeert twee bruggetjes over de voormalige vestinggracht. Aan het eind linksaf (Het Laantje) en direct rechtsaf, Stationssingel. Blijf deze volgen tot NS-station Ravenstein.

Horeca onderweg: Bij de gemalen van Gewande een restaurant. Nabij knooppunt 10 Café De Wildse Hut. In Lith, even van de route, meerdere gelegenheden. In Alphen aan de dijk een café; in Maasbommel het Veerhuis (knp 28). In Megen diverse gelegenheden, in Demen (knooppunt 01) een café. In Ravenstein (Marktstraat) meerdere gelegenheden.