Fietsroute Kerken en Kapelletjes Lith

Beschrijving

Startpunt: Antoon Coolenplein Lith.

Aan het Antoon Coolenplein zie je de R.K. St. Lambertuskerk (architect C. Franssen) uit 1900. Neogotisch Rijksmonument, samen met het kerkhof. Naast de kerk de pastorie, ook een rijksmonument. Vóór de kerk zie je het H. Hartbeeld (August Falise 1927). Langs de langs zijde van de kerk loopt een smeedijzeren hekwerk; de pilaster aan het eind daarvan is als enig restant overgebleven van het daar tussen 1878-1968 gelegen St. Gertrudisgesticht van de zusters Franciscanessen S.F.I.C. van Veghel.

Rijd langs genoemd hekwerk, Pastoor van Hapertstraat. Houd op de splitsing links aan en blijf de Pastoor van Hapertstraat (verderop Kapelstraat) volgen. Meteen na de laatste huizen gaat een paadje schuin links het grasveld over naar de kapel. Kapel “Maria, moeder van rust” (architect Jan de Jong, Bossche School). Deze kapel werd in 1948 gebouwd met stenen afkomstig van de in 1945 verwoeste gotische N.H. kerk. Mariabeeld door Petrus Roovers, uitgevoerd in geglazuurd gres.

Steek bij de kapel de drukke verkeersweg over en ga aan de overkant linksaf, Mr Van Coothstraat. Neem de eerste weg rechts, Hertog Janstraat. Weer eerste weg rechts, Platerstraat. Einde weg links, Jan van Ingerstraat. Blijf deze (verderop Lankerweg, nog verder Nolderweg) volgen tot de T-splitsing; sla hier rechtsaf, Pastoor Roesweg. Even verderop aan je rechterhand de Lambertuskerk.

In 1944 zijn de dorpjes Maren en Kessel geëvacueerd; het kerkje van Kessel is daarna opgeblazen en dat van Maren zwaar beschadigd. Na de oorlog is besloten om tussen de twee oude dorpen in een nieuw dorp te bouwen: Maren-Kessel. Hierbij paste ook een nieuwe kerk; dit werd de St. Lambertuskerk uit 1953. Boven de ingang (westzijde) een driehoekig fronton met reliëf. Naast de kerk de – eveneens nieuwe - pastorie.

Steek vanaf de kerk de drukke verkeersweg over en sla aan de overkant linksaf, Provinciale Weg. Volg deze tot waar je in de bocht naar links rechtuit kunt rijden, Oude Pastoriestraat. Aan het einde hiervan aan je linkerzijde de oude pastorie. De oude pastorie dateert uit 1905. Op het nabijgelegen kerkhof een grafmonument uit 1915. Tussen beide in lag vroeger de kerk van Maren; thans staat hier een woonhuis, in de tuin daarvan, vlak naast de heg rond het kerkhofje, is nog zichtbaar een H. Hartbeeld (rond 1925, Art-Decostijl). Zowel beeld als grafmonument zijn rijksmonument. Aan de tegenoverliggende kant van de weg staat op de hoek het Mariakapelletje “Koningin van de vrede”. Franse kalksteen (Piet Verdonk, 1939).

Vervolgens op de splitsing links aanhouden, Oude Kerkstraat. Sla waar je uitkomt op de verkeersweg rechtsaf; even verderop, net buiten het dorp, rechtsaf de dijk op.

Op dit punt kun je even het heuveltje aan je linkerkant beklimmen voor een mooi uitzicht op de Maas en op het Kanaal van St. Andries, dat de Maas verbindt met de Waal.

Volg de dijk met de rivier aan je linkerhand, Marense Dijk. Je passeert aan je linkerhand het Buitenkil, een oude Maasarm. Even verderop gaat een weg schuin rechtsaf; verlaat hier de dijk en ga met de bocht mee rechtsaf, Velmerweg. Aan je linkerhand de oude pastorie, even verderop het kapelletje. De met leien gedekte pastorie werd in 1873 gebouwd in neo-gothische stijl, met zeer verzorgde detaillering aan de buitengevel. Het pand is thans in gebruik als woonhuis. Even verderop aan de linkerzijde, toegankelijk via een bruggetje, een Mariakapel uit 1950 in de stijl van de Bossche school.

Voorbij het kapelletje linksaf, Achterstraat. Deze brengt je met een bocht terug op de dijk; sla bovenaan rechtsaf, Kesselse Dijk. Blijf nu de dijk volgen tot je terug bent in Lith. Op het punt waar een weg rechtsaf naar beneden gaat, in de richting van de grote kerk, rijd je rechtdoor langs het bord ‘doodlopende weg’, Huismanspark. Tot 14 januari 1945 stond hier een gothisch kerkje, dat toen door een V-1 totaal werd verwoest. In het plantsoen zijn de funderingsresten van een veel grotere Romaanse kerk te zien in het plaveisel. Het huidige NH kerkje verrees hier in 1953 (architect J.H. van Epen). 

Voorbij het kerkje moet je over de smalle strook langs de drukke weg; stap hier dus af. Meteen daarna gaat de Veerweg linksaf; neem hier het fietspad rechtdoor over het grasveld, in de richting van de sluizen. 

Het sluiscomplex (sinds de uitbreiding in 2002 Prinses Máximasluis) is gebouwd tussen 1932 en 1934 in het kader van de Maaskanalisaties. De voorste sluiskolk, in gebruik genomen in 1936, is 110 meter lang en 14 meter breed. Benedenstrooms van de sluizen staat de rivier in open verbinding met zee, en de werking van eb en vloed is nog (flauw) merkbaar.

Voorbij de sluizen loopt rode het fietspad schuin naar de dijk toe. Steek bovenaan voorzichtig over naar de Sluisstraat. Het plekje direct voorbij de dijk aan de rechterkant staat bekend als het Notenboomgaardje. Hier stond tot 1843 een klein kerkje, het oudste van Lithoijen. In 2016 is de omtrek weer zichtbaar gemaakt en is een informatiepaneel geplaatst.

Sla aan het eind van de Sluisstraat linksaf, Molenweg. Volg deze met de bocht naar rechts; sla op de splitsing linksaf, Langwijkstraat. Op de hoek zie je een Mariakapelletje met zandstenen Mariabeeld van Piet Verdonk. Het werd op 24 juli 1944 door parochianen geschonken naar aanleiding van het veertigjarig priesterfeest d.d. van de Norbertijner priester I. Mey, pastoor van Lithoijen (1936-1945).

Sla op de viersprong rechtsaf, Dorpsstraat. Aan je linkerhand de oude kerkhofmuur; ga hiervoorbij schuin naar links, en houd het oude raadhuis (tot 1939) van Lithoijen aan je rechterhand.  Houd links aan, Prelaat van den Bergplein. Op dit plein zie je links de Remigiuskerk, rechts het voormalig klooster.

R.K. H. Remigiuskerk (architect C. Franssen) uit 1901. Neogotisch Rijksmonument. De parochie leidt haar naam af van de Remigiusabdij in Reims; in 968 zou Gerberga van Saksen (een zuster van de Duitse keizer Otto I) haar bezittingen in ‘Litta Minor’ (het huidige Lithoijen) aan deze abdij hebben geschonken. Naast de kerk het kerkhof, omgeven door een bakstenen muur met ezelsrug (de schuin gemetselde steenlaag bovenop) en heiligenbeelden (Norbertus, Augustinus, Maria met kind en St. Joseph) naast het toegangshek.

In het klooster (architect Van Dijk) was van 1884-1949 het Norbertusgesticht gevestigd voor zieken en bejaarden en sinds 1890 was het hoofdzakelijk in gebruik als meisjespensionaat (L.O.), geleid door de zusters van J.M.J. Tussen 1949-1960 was hier slotklooster “Jerusalem” van de zusters Penitenten, die er een buitenkapel aanbouwden, waar regelmatig een H. Mis werd gecelebreerd in de Grieks-Byzantijnse ritus, waarbij de zusters zelf de gezangen uitvoerden.  Van 1960-1972 had de N.V. Philips Gloeilampenfabrieken hier een dependance, waarna het pand in particuliere handen kwam.

Ga aan het eind van het plein rechtsaf de dijk op, Lithoijense Dijk. Blijf deze bovenlangs volgen tot je uitkomt op het fietspad langs de verkeersweg. Sla op het kruispunt linksaf en steek de drukke verkeersweg over, Ossestraat. Ga aan het eind weer rechtsaf de voortzetting van de dijk op, Lithoijense Dijk. Blijf deze dijk volgen tot voorbij het veer; even verderop, in Oijen, bereik je een driesprong met H. Hartbeeld. Het beeld van de Duitse beeldhouwer Gerd Brox werd in 1924 opgericht ter gelegenheid van het 25-jarig priesterjubileum van Albertus P.A. Felet, pastoor van Oijen. Oorspronkelijk stond het bij de begraafplaats, maar in 1989 werd het verplaatst naar de huidige locatie.

Sla bij het beeld rechtsaf, Bernhardweg. Even verderop links de moderne kerk. R.K. St. Servatiuskerk (architecten ir. J. en ir. H. Elemans) uit 1965. Smits ballustrade-orgel uit vorige Waterstaatskerk. Beelden van Petrus Verhoeven.

Voorbij de kerk linksaf, Kloosterstraat. Houd links aan, terug naar de dijk. Bovenaan links een klein Mariakapelletje uit 1990.

Sla op de dijk rechtsaf, Oijense Bovendijk. Aan je rechterhand het St. Jozefcentrum. 

Tot het einde van de 19e eeuw ontbrak het in Oijen aan goed katholiek onderwijs en aan bejaardenopvang. Dankzij een gift van de bemiddelde dames Smits kunnen in 1893 de Zusters van Liefde uit Schijndel het St. Jozefklooster betrekken: om onderwijs te geven en om de verzorging van oude en ziekelijke mannen en vrouwen op zich te nemen. In 1914 komt er zelfs een nieuwe vleugel voor de opvang van zwakzinnige jongens uit welgestelde gezinnen. Van dit complex maakt deel uit de Neogotische R.K. Dijkkapel (ca 1900, architect A. de Graaf). In 1993 verlaten de laatste zusters het klooster; inmiddels is het heropend als woonoord voor vijftien ouderen met verpleegzorg.

Blijf de dijk volgen. In een bocht voegt zich een weg schuin van rechts bij de dijk; direct daarna rechts het Napoleonskerkje.

Een voormalige N.H. Zaalkerk, een zgn. “Napoleonskerkje” uit 1810, met ernaast het kerkhof. De naam ‘Napoleon’ slaat niet op de bekende generaal, maar op diens broer Lodewijk Napoleon, van 1806-1810 koning van Holland. Door de onder de Fransen ingevoerde godsdienstvrijheid moesten de protestanten de kerken, die ze na de Tachtigjarige Oorlog in bezit hadden genomen, teruggeven aan de katholieken. Waar de protestanten zodoende zonder kerkgebouw kwamen te zitten konden zij een door de koning ondersteunde ‘subsidie’ ontvangen om een, veelal sober uitgevoerd, eigen gebedshuis te bouwen.

Na nog twee kronkels passeer je aan je linkerhand het Kasteel van Oijen. Sla vlak daarop rechtsaf, Kasteelstraat. Deze kruist de verkeersweg. Houd bij de splitsing rechts aan, Langelsestraat. Je passeert twee kruisingen; neem daarna de tweede weg rechts, Rotsestraat. Ga in Teeffelen op de T-splitsing linksaf, Singel. Houd links aan en blijf de Singel volgen. Op de splitsing nog even rechtdoor tot de kerk. De kerk van de H. Benedictus dateert uit 1657, en is herhaaldelijk verbouwd. Het bevat o.a. een orgel uit 1733 en een doopvont uit 1621. Op het kerkhof twee grafzerken uit 1718.

Rijd terug naar de splitsing; hier staat een Mariakapel uit ca. 1950 met kalkstenen Mariabeeld van H. Jonkers. Sla rechtsaf, Pastoor van Weerdtstraat. Sla aan het eind rechtsaf (fietspad langs John F. Kennedybaan). Vlak voor de rotonde steek je over naar de linkerkant; in dezelfde richting verdergaand kom je bij de kruising die je al eerder passeerde. Sla hier linksaf, Lutterstraat, en direct rechtsaf, Batterijstraat. Blijf deze onderlangs de dijk volgen tot een samenkomst van wegen. Ga hier rechtsaf en direct linksaf, Molenweg. Bij de weg die schuin van rechts komt staat rechts een kruisbeeld. Houd direct na het bruggetje, bij de klassieke ANWB-handwijzer, rechts aan en ga dan linksaf, Valkseweg. Houd deze aan; je komt in de bebouwde kom van Lith. Bij huisnummer 7 (aan de linkerzijde) loopt rechts een zijstraat schuin weg; sla deze in, Lithergraaf. Ga aan het eind links, de Woerd; steek direct daarop de drukke weg over. Volg aan de overkant de Zeuven Wilgenstraat tot het eind; sla hier rechtsaf, Pastoriestraat; even verderop ben je terug op het uitgangspunt.