Wandelroute Groenendijk en Haren 8,3 km
Tussen de Diedensche Uiterdijk en Berghem lag vroeger een dijk (Groenendijk). Deze dijk liep vanaf de Maas het land in en was in 1360 een Maasdijk. Later maakte hij deel uit van het systeem van de Beerse Maas. De Groenendijk, een zogenaamde ‘compartimenteringsdijk’, was bedoeld om bij hoog water het gebied niet in één keer te laten overstromen.
Deze wandelroute bij Haren heeft een lengte van circa 8,3 kilometer; er zijn een aantal afkortingsroutes aangegeven. Een deel van de wandeling loopt over onverharde paden.
De Groene Dijk wordt periodiek begraasd door koeien; de dieren kunnen onvoorspelbaar reageren; bewaar afstand en houd de hond aan de lijn. Zorg er s.v.p. ook voor dat alle hekken achter je weer gesloten worden.
Download (PDF): Knooppuntenkaart wandelroute Groenendijk Haren
Dit ga je zien
Startpunt
Kerkplein
5368 AM Haren
Navigeer naar startpunt
Beschrijving
Startpunt: Kerkplein, 5368 AM Haren (parkeergelegenheid en bushalte)
Op het kerkplein de St.-Lambertuskerk uit 1867-1868, gebouwd op de resten van een voorganger uit de 12e eeuw. Met de rug naar de kerk staand zie je links de Pastorie (uit 1877, rijksmonument), rechts een H. Hartbeeld uit 1929. Voor het plein langs loopt de Berghemseweg; sla deze links in (knooppunt 20). De weg maakt direct een bocht naar rechts; even verderop ligt links een parkje. Sla hier voorbij linksaf en blijf de Berghemseweg volgen.
Sla bij de eerste kruising (knooppunt 84) linksaf, Brebitstraat (verderop Groenendijksestraat). Ga bij knooppunt 23 linksaf door de poort de Groene Dijk op en volg het pad over de dijk.
In de middeleeuwen is de Maas stroomopwaarts bedijkt (dus van west naar oost). Op enkele plaatsen werd een dwarsdijk aangelegd, om te voorkomen dat het reeds bedijkte land alsnog ‘via de achterdeur’ onder zou lopen. De Groene Dijk is daarvan een voorbeeld.
Later ging dit gebied deel uitmaken van de Beerse overlaat. Gedurende vele eeuwen (tot het opheffen van de overlaat in 1942) fungeerde dit als overloop: als in de winter de Maas een (te) hoge stand had liep het overtollige water over een speciaal verlaagd dijkgedeelte bij Beers (een dorpje iets stroomopwaarts van Grave) het binnendijkse – en schaars bewoonde - achterland in; de natuurlijke helling in het terrein volgend stroomde het achter Grave langs, tussen Herpen en Ravenstein door, en zo nodig nog verder, noordelijk langs Oss, om tenslotte ter hoogte van ’s-Hertogenbosch, bij Empel, weer in de Maas te worden geloosd.
De aanwezige dwarsdijken, waaronder dus de Groene Dijk, dienden nu om deze waterstroom nog enigszins te kunnen reguleren. De dijk, gelegen op de grens van het Graafschap Megen (aan je linkerhand) en de Heerlijkheid Ravenstein (rechts), werd een voortdurende bron van conflicten: de bewoners aan de oostkant, uit Deursen en Denneburg, wilden bij wateroverlast de dijk doorsteken om van het water af te komen, de mensen uit Haren trachtten dat juist te voorkomen om zelf droge voeten te houden. Zelfs rond 1900 waren er periodes dat de marechaussee de dijk moest bewaken om confrontaties te voorkomen.
Na ongeveer 600 m zie je links een weg op de dijk toelopen .
Om direct naar het uitgangspunt terug te keren sla je hier (knooppunt 22) linksaf en komt via de Garststraat op een T-splitsing; sla hier linksaf, Groenstraat. Als je de dijk blijft volgen kom je weer door een poort; steek de drukke weg voorzichtig over.
Je ziet hier twee beeldengroepen staan, die ‘de eenwording’ symboliseren: deze staan op wat vroeger de grens was tussen de gemeentes Oss en Ravenstein; deze twee gemeentes zijn op 1 januari 2003 samengevoegd. Aan de noordzijde herken je de Os(s) en de Raaf. De twee ‘dansende’ figuren aan de zuidkant zouden de samenvoeging kunnen uitbeelden, maar wellicht staan zij ook voor het conflict dat hier eeuwenlang speelde – en is dat niet een mes, daar in die hand?
Ga aan de overkant weer door de poorten het gebied ‘Maasuiterwaarden’ in voor het laatste deel van de dijk; met enige bochten kom je tenslotte bij knooppunt 63 weer op de weg; ga hier linksaf, Elzenbosstraat.
Aan je rechterkant een watertje dat eerst breder wordt, en dan plotseling versmalt. Je kunt hier (knooppunt 71) over een bruggetje rechtsaf, het pad door het bosje. Als je kiest voor de alternatieve kortere route ga je hier rechtdoor; even verder bij een T-splitsing (knooppunt 61) linksaf, Lietingstraat. Het pad door het bosje (onderweg nog één poort) eindigt bij een steile trap; bovenaan (knooppunt 65) bereik je de Ravensteinsedijk.
Het water aan de andere kant van de dijk, toepasselijk Oude Maas genoemd, is het restant van een oude Maasarm. In de 17e eeuw was de meander van de rivier nabij Appeltern zo nauw geworden dat hij door natuurlijke oorzaken is doorgebroken – anders dus dan bij de Maaskanalisaties uit de jaren 30 (van de vorige eeuw), waarbij de rivier door doorgravingen rechtgetrokken is. De kern van de uiterwaard de Maasakker, voorheen dus aan de ‘overkant’ gelegen, bleef tot 1 januari 1958 bij de provincie Gelderland horen.
Ook hier kun je de route afkorten: sla dan na het beklimmen van de trap linksaf, en verlaat even verderop (knooppunt 60) linksaf de dijk, Lietingstraat. Voor de volledige route rechtsaf; de Ravensteinse dijk maakt een bocht naar links; bij de splitsing bij de 135 m hoge communicatietoren verlaat je de dijk (linksaf!) en neemt bij knooppunt 37 het pad door de uiterwaard. Je steekt het eerste watertje over via een betonnen bruggetje; uiteindelijk brengt het pad je terug op de weg bij knooppunt 30. Sla hier linksaf, de Maasakkerstraat.
Aan het einde van de Maasakkerstraat beklim je de dijk; hier (knooppunt 59) linksaf, Harense Dijk. Even verderop (knooppunt 60) verlaat je de dijk naar rechts, Lietingstraat.
De Lietingstraat maakt een bocht naar links; bij de rotonde (knooppunt 62), de voorrangsweg oversteken (voorzichtig) en vervolgens rechtdoor, de Peperstraat in. Na ca 300 m rechtsaf en direct links, Groenstraat; deze volgen langs knooppunt 21 (en vanaf hier richting knooppunt 20). Je passeert links de ingang van het Penitentenklooster Bethlehem, oorspronkelijk gesticht in 1506, in 1968 door de Zusters Franciscanessen verlaten en tegenwoordig conferentieoord en evenementenlocatie. Rechts de kerkhofmuur; op deze begraafplaats een baarhuis met Calvarieberg in neogothische stijl (rijksmonument van 1900). Direct daarop kom je terug op het uitgangspunt.